Το πρόγραμμα Ομάδες Γονέων-Νηπίων (Parent-Toddler Groups) πραγματοποιείται με τη συνεργασία του Anna Freud Centre του Λονδίνου. Το 2004 ξεκίνησε να εφαρμόζεται πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην Υπηρεσία Παιδιών και Εφήβων του Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα-Καισαριανής. Από το 2011 αποτελεί ένα από τα Προγράμματα της Πανεπιστημιακής Παιδοψυχιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία» τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Στόχος
Το πρόγραμμα Ομάδες Γονέων-Νηπίων απευθύνεται σε γονείς που εκφράζουν την ανάγκη για βοήθεια στη σχέση τους με το παιδί τους ή για τυχόν δυσκολίες που οι ίδιοι κρίνουν ότι αντιμετωπίζει το παιδί. Στο πλαίσιο της πρώιμης αντιμετώπισης και πρόληψης, παρέχεται υποστήριξη στα παιδιά στην κρίσιμη αυτή ηλικία, στους γονείς τους αλλά και στη μεταξύ τους σχέση μέσω της συμβουλευτικής και του παιχνιδιού. Συμβολικά, η ομάδα παρέχει μητρικές και πατρικές λειτουργίες στα μέλη της, βοηθώντας στη διαδικασία αποχωρισμού-εξατομίκευσης. Εκτός από την πρόληψη ενισχύεται και η δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης και εντοπισμού τυχόν προβλημάτων.
Το πλαίσιο
Πρόκειται για ένα ασφαλές, σταθερό και πλούσιο σε ερεθίσματα περιβάλλον, διαμορφωμένο σύμφωνα με τις ανάγκες της συναισθηματικής ηλικίας και την αναπτυξιακή φάση των παιδιών. Εκεί, γονείς και παιδιά μπορούν να συναντώνται τακτικά, συμβάλλοντας στη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης, όπου μπορεί κανείς να μοιραστεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, να διδαχθεί ο ένας από τον άλλο, αλλά και να ζητήσει συμβουλές και καθοδήγηση όπου χρειάζεται.
Συμμετέχουν παιδιά ηλικίας από ενός έως τριάμισι ετών, τα οποία δεν θα πρέπει να παρουσιάζουν κάποιου είδους διαγνωσμένη ψυχοπαθολογία. Η ομάδα συνήθως αποτελείται από 5-6 ζεύγη παιδιών-γονιών. Συντονιστές της ομάδας είναι δυο επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, (ψυχολόγοι, παιδοψυχίατροι κ.λ.π), με εμπειρία πάνω σε αυτό τον τρόπο κλινικής δουλειάς, οι οποίοι έχουν κλινική εποπτεία. Η ομάδα πραγματοποιείται μια φορά την εβδομάδα, ενώ η κάθε συνεδρία διαρκεί μιάμιση ώρα.
Χαρακτηριστικά των Νηπίων
Η ηλικία αυτή χαρακτηρίζεται από τη πρώτη προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης του παιδιού από τους γονείς. Το παιδί πλέον περπατάει και αρχίζει να μιλάει, δοκιμάζει τις δυνατότητες και τα όρια του. Επιδιώκει τον αποχωρισμό και την αυτονομία του αλλά παράλληλα αισθάνεται ακόμη εξαρτημένο από τη μητέρα του. Είναι μια περίοδος που χαρακτηρίζεται από αμφιθυμικά συναισθήματα και αντιδράσεις, (αγάπη – μίσος, γέλιο – κλάμα), καθώς και έντονα αμφιθυμική διάθεση, (επιθυμία – άρνηση).
Στην ηλικία αυτή τα παιδιά συχνά αποκτούν αδέλφια, αρχίζουν να εκπαιδεύονται και στη χρήση της τουαλέτας. Οι αλλαγές αυτές είναι πολύ σημαντικές και τα παιδιά χρειάζονται υποστήριξη. Κύριο χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς τους είναι η τάση να αναστατώνουν το περιβάλλον, να λερώνονται, να πασαλείβονται και να κάνουν ακαταστασίες. Οι γονείς αισθάνονται ματαιωμένοι και πολλές φορές ανεπαρκείς στην αντιμετώπιση των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς των παιδιών. Με λίγη βοήθεια μπορούν να ξαναβρούν τον εαυτό τους, ανακτώντας τις γονεϊκές τους ικανότητες ώστε να μπορούν να ευχαριστιούνται περισσότερο τη σχέση τους με τα παιδιά τους.